Op de takken van een beuk die in de hoge kas zijn geplaatst, vind je de Australische lantaarnzwam (Omphalotus nidiformis); een grote witte paddenstoel. Bij daglicht vrij eenvoudig en niks bijzonders, maar zodra het donker is, gebeurt er iets sprookjesachtigs. De paddenstoel begint te gloeien in een mysterieus groene kleur.

Een raadsel der natuur
‘Deze soort komt oorspronkelijk uit Zuid-Australië en is één van de vele soorten schimmels die licht afgeven, maar het precieze doel daarvan wordt nog niet volledig begrepen’, aldus kaschef Rogier van Vugt. ‘Wat ik wel opmerkte bij het maken van de foto’s was dat veel dieren zich tot het licht voelden aangetrokken. Een paar slakken, wat kakkerlakken en een springspin kwamen nieuwsgierig op het licht af. De laatste gebruikte het licht zelfs om te jagen op insecten die de paddenstoel bezochten.’ Waarom de paddenstoel licht afgeeft is één van de raadselen der natuur. De sporen van deze soort worden namelijk verspreid door de wind en niet door dieren. Theoretisch is het wel mogelijk dat insecten de sporen verspreiden, maar meestal zijn sporen die door insecten worden verspreid anders van structuur. Dat zijn kleverige massa’s, zoals je die ziet bij stinkzwammen. Eén ding is zeker: de Australische lantaarnzwam is een juweeltje uit onze collectie.

Bioluminescentie
Dat de paddenstoel groen fluorescerend licht afgeeft is het resultaat van bioluminescentie. Dat is de productie van licht door levende organismen en komt voor bij koralen, dieren, ongewervelden en planten. Vaak zijn het micro-organismen die het licht produceren. Het is een vorm van samenleving tussen twee organismen tot wederzijds voordeel (symbiose).

Kort maar krachtig
Al in 2015 werd er in de Leidse Hortus broed van de Australische lantaarnzwam op de takken van een beuk in de Tropische kas geplaatst. In de zomer van 2016 verschenen de eerste vruchtlichamen.
Om 16.00 uur (de sluitingstijd van de Hortus rond deze tijd van het jaar) schemert het buiten, waardoor het verschijnsel dan nog niet goed te zien is. Daarom verplaatst Rogier de paddenstoelen nog wel eens naar de kelder onder de Victoriakas, waar het sprookjesachtige effect ook eerder op de dag al te zien is. ‘Het duurt een tijdje voordat je het groene licht ziet want je ogen moeten aan de duisternis wennen, maar met mijn camera schoot ik deze beelden al met een sluitertijd van 30 seconden’, vertelt Rogier. De paddenstoelen groeien in een razendsnel tempo en vallen af zodra ze hun maximale grootte hebben bereikt. Dit gebeurt binnen enkele dagen. Heel lang valt er dus niet van dit bijzondere fenomeen te genieten maar gelukkig hebben we de foto’s nog.

Misschien vind je dit ook interessant