Door zwaardere buien zal iedere Nederlander water moeten opvangen.
Eigenlijk gaat het over verantwoordelijkheid nemen, maar zie dat maar eens te verkopen aan de Nederlander. Die wil weten of het ‘m centen oplevert. Maar dat doet ‘regenwater netjes in je eigen tuin opvangen’ niet. Althans… Nog niet.
André Pes van ACO ziet dat anders. “Er zal een generatie overheen gaan, maar dan is het heel normaal de tuin zo te hebben aangelegd, dat er zoveel mogelijk regenwater in wordt opgevangen. Wie daar nu al in investeert, kan het straks als pluspunt gebruiken bij de verkoop van zijn huis.”
Want regenwater opvangen, daar zullen we niet onderuit komen. De modellen van het KNMI voorspellen alleen maar zwaardere buien. Gemiddeld wordt het misschien droger, maar juist die buien waarbij tientallen millimeters water per uur naar beneden komen zijn belangrijk om rekening mee te houden. Bij een flinke wolkbreuk kan al snel zo’n 110 mm per uur vallen. Een natte moesson is er niets bij. Dat zijn de buien waarbij het terras blank komt te staan. Komen zulke waterhozen nu nog maar enkele keren per jaar voor, dat gaat veel vaker gebeuren.
Zondvloed
“Het is een verhaal waarmee wij al lang aan de weg timmeren”, zegt Pes. “Onverschillige Nederlanders denken ‘na mij de zondvloed’. Maar wie niet oppast, krijgt al heel snel nu een zondvloed over zich. Als het hele blok huizen het regenwater maar gewoon, huppekee, in één keer de tuin uit werkt, staat bij een zware bui de hele straat in de kortste keren blank. En dan heeft de gemeente het zeker gedaan?”
Nee dus, de gemeente heeft het niet gedaan. In 2008 is al in de Waterwet vastgelegd dat iedereen op zijn eigen perceel verantwoordelijk is voor de afvoer van hemelwater. Dat betekent het overtollige water bergen of in de aarde laten zakken. In vaktermen heet dit afkoppeling. Lozen op het gemeentelijk riool is niet de bedoeling en steeds meer gemeenteriolen zijn daar ook niet op berekend. Alleen in gemeenten waar het grondwaterpeil heel hoog is en de bodem uit klei bestaat, neemt de gemeente de verantwoordelijkheid over. In alle andere gebieden is het de taak van de perceeleigenaar.
Volgens stichting RIONED, de overkoepelende organisatie voor gemeentelijke rioolbedrijven dragen particulieren een verwaarloosbaar klein aandeel bij aan de afkoppeling van het regenwater. In ons omringende landen is dat wel anders. Zo krijgt iemand met bouwplannen in Vlaanderen simpelweg geen vergunning als er niet een oplossing voor het regenwater is. En in Duitsland is het niet eens zozeer wetgeving, maar vooral gewoonte. Bovendien krijg je daar als incentive een korting op de rioolwaterlasten.
Verharding
Het toegenomen percentage verhard oppervlak speelt een belangrijke en negatieve rol in de discussie over het afvoeren van water. “Twintig jaar geleden was er een soort gouden standaard voor tuinen: één derde groen, één derde gras en één derde verhard, met grind of iets dergelijks. Dat is helemaal verschoven: inmiddels is twee derde verhard. Niets mis met die trend, maar het zorgt er wel voor dat er nog meer regenwater tegelijk afgevoerd moet worden. Door die tegels zakt immers niets de grond in.”
Daar komt bij dat de tegels in de tuin, naar wens van de consument, steeds groter worden. “En hoe groter de tegel, hoe minder voeg er is om water door weg te laten lopen. Of, wat ook steeds vaker gebeurt: de voegen worden afgedicht, zodat er geen onkruid meer kan groeien. En dus ook geen water meer door weg kan zakken.”
Als de tuin op zo’n manier verhard is, moet het regenwater kunstmatig worden afgevoerd. In harde kleigrond is een grote ingegraven opvangbak eigenlijk de enige oplossing. Dat water kan dan weer gebruikt worden voor het besproeien van de planten die meestal wel op het terras staan. Maar voor tuinen op zandgrond is de infiltratiebox een oplossing. Die vangt het water ondergronds op , wortels van bomen en heesters kunnen het hier weer vandaan halen Pes: “Je moet er wat voor over hebben, maar dan heb je wel een systeem waarmee je je verantwoordelijkheid neemt en voorbereid bent op de toekomst.”
Andre Pes geeft een aantal praktische tips bij de aanleg van een watervriendelijke tuin:
- Betegel je tuin niet volledig, maar reserveer ruimte voor beplanting;
- Overweeg bij de aanleg van een tuin een kleiner formaat bestrating te nemen, zodat de afvoer via de voegen sneller kan plaatsvinden;
- Dicht voegen tussen de bestrating niet af waardoor het water niet kan weglopen;
- Een groene tuin hoeft niet per definitie meer onderhoud te kosten. Zorg voor een slimme inrichting.
- Draag zelf zorg voor infiltratie van overtollig regenwater in je tuin. Zo voorkom je onnodige belasting van het riool;
- Maak je tuin regenbestendig. Het zorgt niet alleen voor minder wateroverlast, het vergroot ook de biodiversiteit en de aantrekkelijkheid van je tuin.
- Sla regenwater op, voor hergebruik in bijvoorbeeld drogere periodes.
Bijdrage: André Pes – ACO
Beeldmateriaal: ACO
